Máu nhiễm mỡ là một trong những căn bệnh phổ biến nhất hiện nay, với nguyên nhân chính đến từ việc ăn uống không hợp lý, thừa cân, thừa chất, thiếu vận động… Rối loạn mỡ máu hay máu nhiễm mỡ sẽ gây ảnh hưởng nhiều đến sức khoẻ nếu không được chữa trị kịp thời.
Mục lục
1. Bệnh máu nhiễm mỡ là gì?
Máu nhiễm mỡ còn được gọi là mỡ máu cao hay rối loạn chuyển hoá lipid máu. Bình thường trong máu luôn có một tỷ lệ mỡ nhất đinh, được đánh giá bằng các chỉ số xét nghiệm như triglycerid, cholesterol…
Khi máu bị nhiễm mỡ, những chỉ số này sẽ cao hơn mức quy định, trong đó chỉ số cholesterol cao là đặc điểm rõ ràng nhất của tình trạng rối loạn mỡ máu.
2. Nguyên nhân của bệnh máu nhiễm mỡ
Người trung niên thường gặp tình trạng máu nhiễm mỡ cao hơn. Tuy nhiên, hiện tỷ lệ mắc bệnh đang có xu hướng trẻ hoá dần bởi lối sống thiếu lành mạnh.
Các nguyên nhân chính dẫn đến bệnh máu nhiễm mỡ là:
2.1. Chế độ dinh dưỡng thiếu khoa học
Việc tiêu thụ quá nhiều sữa, chất béo trong thực đơn bữa ăn hàng ngày là nguyên nhân hàng đầu gây bệnh mỡ máu. Trong đó thịt bò, thịt bê, lợn rừng, trứng sữa… chưa một lượng lớn các chất béo bão hoà. Các loại thực phẩm đóng hộp, đồ ăn nhiều dầu mỡ, dầu dừa, dầu cọ, ca cao, bơ cũng có nhiều chất béo. Việc sử dụng thường xuyên các loại thực phẩm này dẫn đến nguy cơ máu nhiễm mỡ rất cao.
2.2. Béo phì
Tình trạng béo phì làm tăng lượng cholesterol trong máu, đặc biệt lượng mỡ dư thừa tập trung nhiều ở bụng thay vì hông và đùi. Béo phì khiến nồng độ cholesterol tốt (HDL) giảm, còn nồng độ cholesterol xấu (LDL) tăng cao dẫn đến tăng nguy cơ bị máu nhiễm mỡ.
2.3. Tuổi tác và giới tính
Nữ trong độ tuổi từ 15 đến 45 thường có tỷ lệ triglyceride thấp hơn so với nam giới. Tuy nhiên khi bước vào độ tuổi mãn kinh, lượng triglyceride và cholesterol xấu ở nữ tăng cao hơn và làm tăng nguy cơ xơ vữa động mạch. Lý do của sự thay đổi này nằm ở lượng hormone Estrogen thay đổi, ảnh hưởng quá trình chuyển hoá chất béo và tác động trực tiếp đến các mạch máu.
2.4. Lười vận động
Việc lười vận động làm tăng nồng độ lipoprotein xấu và giảm nồng độ cholesterol tốt. Thường xuyên ngồi một chỗ, ngồi lâu, ít vận động sẽ tăng nguy cơ máu nhiễm mỡ.
2.5. Thường xuyên căng thẳng, stress
Tình trạng căng thẳng, stress là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng rối loạn mỡ máu. Khi cơ thể mệt mỏi, áp lực, mọi người có xu hướng ăn nhiều hơn và vận động ít hơn, lười tập thể dục. Một số người còn sử dụng rượu bia, chất kích thích làm nồng độ cholesterol trong máu tăng cao.
2.6. Thường xuyên sử dụng thuốc lá
Hút thuốc lá làm giảm nồng độ cholesterol tốt và tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch
2.7. Yếu tố di truyền
Mỡ máu cũng có thể do yếu tố di truyền. Trong gia đình có người nhiễm mỡ máu thì nguy cơ mắc bệnh ở bạn cũng cao hơn so với bình thường.
2.8. Ảnh hưởng từ các bệnh lý khác
Một số bệnh như tiểu đường cũng khiến tuyến giáp hoạt động kém, khiến lượng mỡ trong máu tăng cao hơn.
Máu nhiễm mỡ không có triệu chứng rõ ràng, khá khó để nhận biết được. Nhiều trường hợp bệnh nhân chỉ phát hiện bệnh khi đi khám sức khoẻ định kỳ hoặc bệnh đã chuyển qua giai đoạn nặng. Bệnh mỡ máu ở người trẻ diễn biến thầm lặng và khó phát hiện hơn so với người già.
3. Triệu chứng của bệnh mỡ máu
Khi mắc bệnh mỡ máu, người bệnh có thể có các triệu chứng như đau đầu, chóng mặt, hoa mắt, đau tức ngực, tim đập nhanh, thở gấp… Bệnh ở giai đoạn cuối sẽ gây ra các triệu chứng như huyết áp cao, đau tim, xơ vữa động mạch…
Một số trường hợp có ban vàng dưới da: trên da xuất hiện các nốt phồng nhỏ bề mặt bóng, màu vàng, nổi nhiều trên da mặt, khuỷu tay, bắp đùi, gót chân… to bằng đầu ngón tay và không có cảm giác đau, ngứa.
4. Biện pháp phòng ngừa bệnh máu nhiễm mỡ
Nếu phát hiện sớm bệnh máu nhiễm mỡ, người bệnh có thể thay đổi lối sống khoa học hơn, tập luyện thể chất thường xuyên để giảm nồng độ mỡ trong máu. Nếu bệnh phát triển đến giai đoạn nặng sẽ khó điều trị và phức tạp hơn nhiều. Bệnh rối loạn mỡ máu nếu điều trị không đúng cách và không dứt điểm rất dễ tái phát trở lại.
Để phòng tránh bệnh hiệu quả, chúng ta cần:
– Kiểm soát cân nặng ở mức hợp lý
– Hạn chế sử dụng các chất béo xấu như thịt đỏ: thịt lợn, bò, bê…
– Tiêu thụ các thực phẩm chứa nhiều chất béo có lợi
– Ăn nhiều rau củ quả để bổ sung chất xơ, khoáng chất, vitamin cho cơ thể
– Tránh xa rượu bia và các chất kích thích
– Không ăn nhiều đạm, nhiều dầu mỡ, ăn quá muộn hoặc ăn quá nhiều vì sẽ gây khó tiêu, cholesterol sẽ đọng lại trên các thành động mạch
– Thường xuyên kiểm tra sức khoẻ định kỳ
