Tỷ lệ sốc phản vệ khác nhau giữa các loại vacxin Covid-19

Sốc phản vệ là tai biến nghiêm trọng về sức khoẻ nhưng hiếm gặp, tỷ lệ này ở các ca sau khi tiêm vacxin ngừa Covid-19 là từ 2 đến 26 ca trên một triệu người – Theo cơ quan quản lý Dược của Anh.

Vacxin AstraZeneca được tiêm nhiều nhất ở Anh. Tính đến 28/04/2021 đã có 22,6 triệu người được tiêm liều đầu tiên và 5,9 triệu người tiêm đầy đủ liều.

Theo thông số báo cáo của Cơ quan Quản lý Thuốc và các Sản phẩm Y tế Anh (MHRA), sau khi tiêm vacxin AstraZeneca thì có 590 người gặp tình trạng sốc phản vệ, tỷ lệ trung bình là 26 người trên 1 triệu người. Đối với vacxin Prfizer-BioNTech, có 283 người sốc phản vệ, tỷ lệ là 5 trên 1 triệu người. Có 2 ca dị ứng nghiêm trọng sau khi tiêm vacxin Moderna, tỷ lệ là 2 trên 1 triệu người.

MHRA nhấn mạnh lợi ích do vacxin mang lại cao hơn nhiều so với rủi ro, hiện tượng sốc phản vệ sau khi tiêm các loại vacxin Covid-19 rất hiếm khi xảy ra.

Các triệu chứng sốc phản vệ thường xuất hiện nhanh, ngay lập tức hoặc trong vòng 30 phút sau khi tiếp xúc chất gây dị ứng. Người bệnh có thể tử vong nếu không được chẩn đoán và xử trí kịp thời – Theo CDC Mỹ.

1. Sốc phản vệ là gì?

Nhiều kháng thể đặc hiệu sẽ được hệ miễn dịch sản xuất để chống lại những chất lạ với cơ thể. Phần lớn các trường hợp, cơ thể sẽ không phản ứng với quá trình kháng thể được sản xuất. Mặc dù vậy, một số người vẫn gặp trường hợp hệ miễn dịch có phản ứng thái quá, dẫn đến tình trạng dị ứng, sốc phản vệ.

Một số tác nhân phổ biến gây ra các hiện tượng này là thuốc, đậu phộng (lạc), hải sản, sữa, nọc côn trùng…

Người đi tiêm phòng được khuyến nghị ngồi đợi ở phòng chờ sau khi tiêm để theo dõi phản ứng phụ, đặc biệt đối với những người đã có tiền sử sốc phản vệ hoặc dị ứng với các loại vacxin và thuốc tiêm thì nên đợi tối thiểu 30 phút.

Những người bình thường có thể chỉ cần chở 15 phút để quan sát. Thời gian chờ quan sát sẽ tuỳ thuộc vào tình trạng sức khoẻ của mỗi cá nhân. Chẳng hạn người bị ngứa và sưng ở vị trí tiêm sẽ có thời gian theo dõi lâu hơn.

2. Một số triệu chứng lâm sàng của sốc phản vệ

• Hô hấp: cổ họng nghẹn, khó thở, khò khè, khàn giọng, cảm thấy khó nuốt, hắt hơi, nghẹt mũi

• Tiêu hoá: Buồn nôn, đau bụng, tiêu chảy

• Tim mạch: chóng mắt, nhịp tim nhanh bất thường, hạ huyết áp bất thường, da tái nhợt hoặc đỏ bừng, ngất xỉu

• Nổi mề đay toàn thân, các mảng đỏ lan rộng, gây ngứa, viêm kết mạc hoặc mắt, môi, miệng sưng

• Thần kinh: co giật, kích đột, đột ngột sợ hãi, lo lắng

• Khác: tiết dịch mắt, mũi, miệng nhiều, đi tiểu không tự chủ

Thời điểm thường xảy ra các triệu chứng sốc phản vệ là 15 – 30 phút sau khi tiêm, đôi khi là vài giờ. Các dấu hiệu ban đầu có thể tương tự như dị ứng nhẹ. Dự đoán sốc phản vệ trên cơ sở của tình trạng dị ứng nhẹ không hề dễ dàng. Không phải ai cũng có những biểu hiện liệt kê ở trên.

3. Cách xử trí khi gặp người có tình trạng sốc phản vệ

Nếu nghi ngờ người tiêm phòng bị sốc phản vệ, hãy nhanh chóng kiểm tra nhịp thở, đường thở, tuần hoàn cũng như ý thức của người bênh, đặt nằm ngửa, kê cao chân (ngoại trừ bệnh nhân bị nôn hoặc đường hô hấp trên bị tắc nghẽn). Hãy gọi ngay cho đội cấp cứu để xử trí kịp thời.

Bên cạnh đó, thuốc andrenaline cần được dùng ngay lập tức, có thể tiêm các mũi cách nhau 5 – 15 phút nếu các biểu hiện không có dấu hiệu thuyên giảm hoặc tái phát trong thời gian chờ cấp cứu.

Ngoài ta, người tiêm cần được hướng dẫn để theo dõi tại nhà. Tình trạng sốc phản vệ vẫn có thể bị tái phát dù các triệu chứng trước đó đã chấm dứt, người bệnh cần được theo dõi thêm bởi các cơ sở y tế ít bốn giờ sau đó. Những ai gặp sốc phản vệ ngay ở liều đầu tiên sẽ được khuyến cáo không nên thực hiện mũi tiêm còn lại.