Hiểu đúng về hội chứng thắt lưng hông để điều trị hiệu quả

Hội chứng thắt lưng hông là tình trạng đau nhức khó chịu ở vị trí cột sống và một số bộ phận lân cận. Bệnh gây ra những ảnh hưởng nhất định đối với sức khỏe và giảm dần chất lượng cuộc sống của người bệnh. Vì thế hiểu rõ và hiểu đúng về nguồn gốc, nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị hội chứng này là việc làm cần thiết nhằm tránh bệnh tiến triển thành mãn tính. 

1. Hội chứng thắt lưng hông là gì?

Hội chứng thắt lưng hông là gì? Hội chứng thắt lưng hông theo y học cổ truyền (hội chứng rễ thần kinh thắt lưng cùng) là một hiện tượng xương khớp liên quan đến các rễ thần kinh thuộc đốt sống L1 – L5, dây thần kinh tủy sống tại vùng tủy cùng và thắt lưng.

Cơn đau do hội chứng cột sống thắt lưng hông gây ra không chỉ khiến người bệnh có cảm giác đau nhức dữ dội ở khu vực tổn thương mà còn lan tỏa đến những vùng xung quanh, kèm theo tình trạng yếu cơ, tê ở tay và chân.

Theo các bác sĩ chuyên khoa, hội chứng thắt lưng hông là một dạng tổn thương liên kết xoay quanh hai hội chứng nhỏ bao gồm: hội chứng cột sống và hội chứng rễ thần kinh. Cũng chính từ đây, các triệu chứng của bệnh phát sinh dần theo thời gian từ nhẹ đến nặng.

2. Biểu hiện của hội chứng thắt lưng hông

Hội chứng đau cột sống thắt lưng có những triệu chứng như sau:

• Cơn đau xuất hiện âm ỉ kéo dài từ ngày này qua ngày khác. Khi di chuyển hoặc vận động, vùng thắt lưng có cảm giác đau nhói, khó chịu

• Gặp khó khăn mỗi khi xoay người, khi ngồi làm việc cảm thấy mỏi rã rời. Ở một số người còn bị gù lưng do biến chứng vẹo cột sống gây ra

• Người bệnh khó đứng thẳng người, lâu ngày gây cong và gù lưng

• Tê yếu tứ chi và không thể đi lại bằng mũi chân. Một số người chỉ đi kiễng gót chân

3. Hội chứng thắt lưng hông hình thành từ đâu?

Hội chứng thắt lưng hông hình thành từ các tác nhân dưới đây:

3.1 Tổn thương đốt sống

Thoát vị đĩa đệm thắt lưng là một trong những tác nhân chính khiến hội chứng thắt lưng hông hình thành. Theo đó, tổn thương đốt sống và đĩa đệm vùng thắt lưng có thể xuất hiện sau khi người bệnh gặp phải các chấn thương: chấn thương lao động, chấn thương trong xe cộ, chấn thương trong quá trình chơi những môn thể thao tiếp xúc. Lúc này, đĩa đệm và đốt sống có xu hướng vỡ hoặc lệch ra khỏi vị trí ban đầu. Từ đó gây hẹp ống sống, chèn ép vào tủy sống và các rễ thần kinh.

3.2 Thoát vị đĩa đệm

Bệnh thoát vị đĩa đệm xuất hiện làm cho nhân nhầy không nằm đúng vị trí gây áp lực lên rễ thần kinh tủy sống, một số rễ thần kinh khác và các mô mềm bao quanh. Từ đó khiến các bộ phận này tổn thương và gây ra cảm giác đau nhức khó chịu, đồng thời dẫn đến hội chứng thắt lưng hông. Không chỉ vậy, bệnh còn gây áp lực nặng nề dẫn đến viêm nhiễm và kích thích rễ thần kinh. Điều này khiến cơn đau hình thành và tổn thương mô liên kết.

Ngoài các nguyên nhân trên, người mắc phải hội chứng thắt lưng hông còn đối diện với các triệu chứng khác: chấn thương, u đốt sống, hẹp ống sống, dị tật cột sống bẩm sinh, thoái hóa cột sống….

3.3 Yếu tố tăng nguy cơ gây bệnh

• Tuổi tác: Cũng giống như các bệnh lý xương khớp khác, tuổi tác là nguyên nhân khiến xương khớp yếu dần theo thời gian và dẫn đến hội chứng thắt lưng hông. Vì vậy, hiện nay người cao tuổi là đối tượng mắc phải hội chứng này cao nhất.

• Tính chất công việc: Những người thường xuyên đứng, ngồi lâu hoặc bưng bê vật dụng nặng lặp đi lặp lại những động tác liên quan đến vùng cơ lưng, ngồi làm việc sai tư thế trong thời gian dài sẽ có nguy cơ mắc bệnh lý này cao hơn người bình thường.

• Bệnh sử: Những người có tiền sử mắc một trong các bệnh lý như: đau thắt lưng, viêm khớp, thoái hóa cột sống…có nguy cơ bị hội chứng thắt lưng hông rất cao.

Ngoài ra, thói quen lười tập luyện thể dục thể thao hoặc tập luyện thể thao quá sức cũng gây tổn thương dây chằng, vùng cơ lưng và vị trí thắt lưng hông. Không chỉ vậy, hiện nay nhiều người bệnh bị hội chứng thắt lưng hông do thoái hóa đốt sống lưng hoặc bẩm sinh.

4. Mức độ nguy hiểm của hội chứng thắt lưng hông ít ai biết

Theo đánh giá của các bác sĩ chuyên khoa, hội chứng thắt lưng hông là một hiện tượng nguy hiểm. Nếu người bệnh không chủ động thăm khám ngay khi nhận thấy các triệu chứng sẽ khiến bệnh tiến triển nặng đi kèm với các biến chứng nguy hiểm. Cụ thể:

• Tứ chi suy yếu và không có khả năng di chuyển, vận động
• Mất hoặc giảm khả năng kiểm soát vận động
• Rối loạn cảm giác
• Hội chứng chùm đuôi ngựa
• Không có khả năng kiểm soát ruột và bàng quang

Với những biến chứng mà bệnh gây ra, việc thăm khám sớm và điều trị hội chứng thắt lưng hông đúng liệu trình là việc làm cần thiết và hết sức quan trọng. 

5. Biện pháp chẩn đoán hội chứng thắt lưng hông chuẩn xác

Hiện nay với sự phát triển vững mạnh của nền y học hiện đại, việc diện chẩn chữa hội chứng thắt lưng hông trở nên đơn giản và dễ dàng hơn. Trước khi áp dụng tiêu chuẩn chẩn đoán hội chứng thắt lưng hông, bác sĩ sẽ tiến hành:

5.1 Kiểm tra lâm sàng

• Dùng mắt quan sát cà tay ấn vào cột sống để đánh giá mức độ bệnh
• Đề nghị người bệnh đi lại, di chuyển để kiểm tra khả năng vận động
• Kiểm tra điểm đau valleix và dấu hiệu chuông bấm

5.2 Kiểm tra hình ảnh

Sau khi kiểm tra lâm sàng, bác sĩ sẽ áp dụng một trong các kỹ thuật sau để xác định chính xác nguyên nhân gây bệnh và đánh giá mức độ đau đớn.

• Chụp MRI: Hình ảnh chi tiết từ MRI cho phép bác sĩ đánh giá mức độ tổn thương xương, khớp, mô mềm; cấu tạo cột sống. Từ đó, thiết lập phương pháp điều trị hiệu quả.

• Chụp X-quang: Hình ảnh từ kỹ thuật X-quang được áp dụng đối với bệnh nhân bị hội chứng thắt lưng hông nếu bác sĩ nghi ngờ do bệnh thoát vị đĩa đệm gây ra. Kỹ thuật X-quang giúp bác sĩ tìm kiếm lệch vẹo cột sống, hẹp khoang đốt sống…Từ đó xác định các điểm chèn ép rễ thần kinh và hội chứng thắt lưng hông. Không chỉ vậy, từ kỹ thuật này giúp bác sĩ kết luận nguyên nhân gây bệnh không do thoát vị đĩa đệm mà là do mất ưỡn cột sống, nhiễm trùng, gãy xương, dị tật bẩm sinh ở cột sống.

• Chụp cắt lớp vi tính (CT): Thông thường, phương thức này được chỉ định đối với trường hợp không thể kiểm tra đánh giá hình ảnh tổn thương bằng MRI. Chụp cắt lớp CT giúp bác sĩ kiểm tra những bất thường ở mô mềm, đĩa đệm và cột sống. 

• Điện cơ: Điện cơ hỗ trợ bác sĩ kiểm tra vị trí thần kinh tổn thương xung quanh cột sống.

6. Cách thức điều trị hội chứng thắt lưng hông hữu hiệu

Cũng giống như các bệnh lý xương khớp khác, hội chứng thắt lưng hông bệnh học được điều trị bằng các phương pháp đơn giản nhưng mang lại kết quả cao như sau:

6.1 Nhiệt liệu pháp

Với mục đích cải thiện cơn đau, tê bì chân tay, người bệnh có thể sử dụng một chai thủy tinh chứa nước nóng (70 độ C) hoặc một túi chườm nóng áp lên khu vực bị tổn thương. Phương pháp này có tác dụng giúp các dây thần kinh thư giãn, cải thiện co cơ, đồng thời kích thích lưu thông máu để nuôi dưỡng xương khớp.

Bên cạnh đó, chườm ấm còn có tác dụng giảm sưng, viêm, đau, hạn chế cứng khớp, tê bì và tăng khả năng di chuyển vùng thắt lưng của người bệnh. Trong trường hợp hội chứng thắt lưng hông cấp tính, người bệnh có thể chườm nóng khoảng 3 – 4 lần, mỗi lần 20 phút mỗi ngày.

Ngoài chườm nóng thì người bệnh có thể chườm lạnh để giảm cơn đau, giảm sưng viêm do hội chứng thắt lưng hông gây ra. Phương pháp này có khả năng xoa dịu tình trạng đau nhức, giảm sưng nóng, viêm…Để chườm lạnh hiệu quả, bạn hãy dùng túi chườm lạnh hoặc bọc vải thun đựng đá lạnh. Sau đó áp chúng lên vùng thắt lưng bị đau khoảng 15 phút, thực hiện mỗi ngày 3 – 4 lần.

6.2 Duy trì cân nặng ở mức độ an toàn

Theo các bác sĩ, cột sống thắt lưng là vị trí dễ tổn thương và chịu nhiều sự chèn ép từ trọng lượng cơ thể. Ở một số trường hợp nhất định, cơ thể có trọng lượng quá lớn sẽ khiến đốt sống và đĩa đệm chịu tác động nặng nề. Đồng thời tăng chèn ép thần kinh và gây đau đớn nghiêm trọng. Cho nên, người bệnh cần thiết lập chế độ ăn uống lành mạnh, thường xuyên tập luyện thể dục để giữ cân nặng ở mức ổn định.

6.3 Thói quen sinh hoạt

Một số thói quen sinh hoạt xấu sẽ khiến hiện tượng đau đớn trở nên nghiêm trọng hơn. Vì thế, bên cạnh phác đồ điều trị, người bệnh cũng cần thay đổi một số thói quen sinh hoạt xấu, bằng cách:

• Tránh đứng, ngồi hoặc nằm một chỗ quá lâu…linh hoạt vận động
• Giữ tư thế ngồi, đứng làm việc đúng tư thế
• Thực hiện các bài tập phù hợp giúp điều chỉnh lại tư thế, đồng thời tăng cường sức khỏe và độ dẻo dai của hệ thống xương khớp và giúp cơ lưng khỏe mạnh.
• Ăn uống hợp lý, bổ sung đủ dưỡng chất giúp tăng khả năng chữa lành tổn thương xương khớp đĩa đệm, đốt sống, tủy sống và rễ dây thần kinh. Một số thực phẩm có lợi cho cơ thể nói chung và hệ xương khớp là: sữa, rau xanh, trứng, cá béo, củ đậu, các loại hạt…

6.4 Dùng thuốc Tây y

Điều trị hội chứng thắt lưng hông bằng thuốc Tây y là phương pháp được sử dụng khá phổ biến hiện nay. Các loại thuốc như: thuốc chống viêm không steroid, paracetamol…có khả năng kiểm soát cơn đau, giảm sưng, viêm và cải thiện khả năng vận động của người bệnh. Ngoài ra chúng còn có tác dụng ngăn ngừa bệnh tiến triển nặng.

Lưu ý: Người bệnh nên sử dụng thuốc theo hướng dẫn của y, bác sĩ…Không nên tự ý dùng thuốc. Bởi điều này có nguy cơ ảnh hưởng xấu đến sức khỏe.

6.5 Phẫu thuật

Khám hội chứng thắt lưng hông và điều trị tình trạng này bằng phương pháp phẫu thuật áp dụng đối với một số trường hợp sau:

• Không thể điều trị bằng thuốc
• Các biến chứng của bệnh xuất hiện, người bệnh có nguy cơ bị bại liệt
• Hẹp ống sống
• Cơn đau nhức dữ dội kéo dài nhiều ngày và ảnh hưởng lớn đến khả năng đi lại, vận động của người bệnh
• Thoát vị đĩa đệm hoặc tổn thương đĩa đệm không thể chữa trị bằng phương pháp nội khoa

7. Top 3 bài tập hội chứng thắt lưng hông hiệu quả tức thì

Tất cả các bài tập dưới đây đều có tác dụng giảm đau, giảm cơ hiệu quả. Thời gian đầu, người bệnh nên luyện tập trong thời gian ngắn và áp dụng những bài tập có cường độ nhẹ sau đó nên tăng dần cường độ tập luyện.

Một số bài tập dễ thực hiện tại nhà dành cho bệnh nhân hội chứng thắt hông như sau:

Bài tập vặn lưng khi ngồi

• Bước 1: Ngồi trên sàn và duỗi thẳng hai chân
• Bước 2: Gập đầu gối trái
• Bước 3: Nghiêng người sang trái, sau đó đặt khuỷu tay phải lên đầu gối trái. Tay còn lại đặt xuống sàn
• Bước 4: Giữ nguyên tư thế này kết hợp hít thở đều trong 1 phút
• Bước 5: Thả lỏng cơ thể và trở lại vị trí cũ
• Bước 6: Lặp lại bài tập này với bên còn lại

Bài tập nghiêng người – gập gối

• Bước 1: Ngồi trên sàn nhà, chân phải duỗi thẳng sang bên phải. Chân trái gập và ép lòng bàn chân gần chạm đùi trong chân phải
• Bước 2: Gập người sang trái, sau đó dùng hai tay nắm bàn chân phải kết hợp hít thở đều
• Bước 3: Duy trì tư thế này khoảng 1 phút
• Bước 4: Thả lỏng cơ thể và trở về vị trí ban đầu
• Bước 5: Lặp lại động tác với bên còn lại

Bài tập tư thế con ếch

• Bước 1: Ngồi xuống sàn, hai bàn chân đặt phía sau mông
• Bước 2: Chống tay trượt về phía trước, đầu gối duỗi thẳng sang hai bên
• Bước 3: Dùng lực nâng mông, tay đặt ở vị trí xa nhất có thể, giữ bàn chân chạm mặt sàn
• Bước 4: Cơ thể thả lỏng và sau đó trở về vị trí ban đầu
• Bước 5: Lặp lại động tác này từ 3 – 5 lần mỗi ngày

Hội chứng thắt lưng hông là bệnh làm suy giảm khả năng hoạt động của cột sống, tứ chi và gây ra nhiều vấn đề sức khỏe. Vì vậy, bệnh nhân cần được chẩn đoán và điều trị kịp thời nhằm tránh biến chứng không thể phục hồi. Mong rằng, bài viết mà Diễm Châu đã giúp bạn đọc trả lời câu hỏi hội chứng thắt lưng hông là gì một cách đầy đủ nhất.