Chỉ số axit uric là một khái niệm khá mới mẻ với đại đa số chúng ta. Nhưng, những người thừa cân, béo bì hoặc thường xuyên bị đau khớp có thể biết đến khái niệm này. Vậy chỉ số axit uric là gì? Nồng độ axit uric tăng hoặc giảm ảnh hưởng như thế nào đến sức khỏe? Hãy cùng Diễm Châu tìm hiểu thông qua bài viết bên dưới nhé!

hiểu đúng về khái niệm chỉ số axit uric — *Hiểu đúng về khái nhiệm chỉ số axit uric. (Nguồn Internet)*

Mục lục

1. Axit Uric là gì?

Acid uric là gì hay acid uric máu là gì? Bạn có thể hiểu đơn giản, axit uric (acid uric) là một hợp chất dị vòng được tạo thành trong cơ thể do quá trình thoái hóa của các nhân purin. Sau đó, chúng sẽ được hòa tan trong máu, đưa đến thận và thải ra ngoài qua con đường tiểu tiện là chủ yếu.

Nồng độ axit uric trong máu bất thường sẽ cảnh báo nhiều căn bệnh liên quan đến sức khỏe. Nguyên nhân dẫn đến chỉ số axit cao hay giảm là do:

Các bệnh lý liên quan đến thận, xương khớp, tim mạch,…
Yếu tố di truyền
Tiêu thụ nhiều thực phẩm giàu chất đạm, thường xuyên sử dụng chất kích thích
Sử dụng một số loại thuốc Tây y trong thời gian dài

Cụ thể, có hai nguồn chính tạo ra axit uric là nội sinh và ngoại sinh:

Nguồn gốc nội sinh: Là do quá trình chuyển hóa acid nucleic trong cơ thể người khoảng 600mg/ngày, diễn ra chủ yếu tại gan và niêm mạc ruột.

Nguồn gốc ngoại sinh: Dung nạp từ thực phẩm có chứa nhân purin như: hải sản, cá biển, nội tạng động vật, bia rượu mà bạn tiêu thụ hàng ngày. Quá trình chuyển hóa acid nucleic trong cơ thể khoảng 100 – 200mg/ngày.

2. Acid uric bình thường là như thế nào?

Với nam giới, nữ giới và trẻ em, nồng độ axit uric có sự khác biệt đôi chút. Theo các bác sĩ chuyên khoa, acid uric bình thường khi:

Nam giới: Nồng độ axit uric dưới 7,0mg/dl (420 micromol/l)
Nữ giới: Nồng độ axit uric dưới 0,6 mg/dl (360 micromol/l).
Trẻ em: Nồng độ axit uric dao động từ 3 – 4 mg/dl

Lượng axit uric được giữ ở mức hằng định do sự cân bằng giữa quá trình tổng hợp và đào thải chất độc hại cho cơ thể. Theo đó, nồng độ axit uric trong cơ thể bất thường hay không phụ thuộc vào nhiều yếu tố: chiều cao, cân nặng, chức năng của thận, huyết áp, dinh dưỡng và tình trạng sử dụng chất kích thích… Vậy acid uric bao nhiêu là cao? Theo đó, nếu nồng độ axit của nam giới trên 7,0mg/dl; nữ giới trên 6,0mg/dl và trẻ em trên 4mg/dl được xem là cao.

3. Axit uric cao hay thấp cảnh báo bệnh gì?

Theo các bác sĩ, chỉ số acid uric cao hay thấp đều báo hiệu tình trạng sức khỏe không ổn định. Cụ thể:

3.1 Axit uric cao là bệnh gì?

Theo thống kê, đa số bệnh nhân đến cơ sở y tế xét nghiệm có chỉ số axit uric cao đều cảnh báo chế độ ăn uống, sinh hoạt của bệnh nhân không lành mạnh. Theo đó, chỉ số acid uric cao có liên quan đến những căn bệnh phiền toái như sau:

Bệnh gout: Khi axit uric tăng, nguy cơ bệnh nhân mắc bệnh gout rất cao. Tuy nhiên, đây không phải là chẩn đoán duy nhất cho thấy bệnh nhân bị bệnh gout mà cần kết hợp với một vài xét nghiệm khác.

https://www.cashoffers.com/idaho/

Bệnh sỏi thận: Nồng độ axit uric trong máu cao cũng có thể là do bệnh sỏi thận. Triệu chứng điển hình của bệnh là cơn đau quặn thận, đau ở hông lưng sau đó lan đến cơ quan sinh dục, tiểu nhiều lần và tiểu ra máu.

Tim mạch: Trong trường hợp, các tinh thể urat tồn đọng tại tim mạch có thể gây ra một số vấn đề liên quan đến tim như: nhồi máu cơ tim, đột quỵ…

Đường tiết niệu: Khi chỉ số axit uric tăng cao, bạn sẽ gặp các triệu chứng đặc trưng như: tiểu buốt, khó tiểu, tiểu ít…rất có thể do đường tiết niệu bị tắc nghẽn bởi các tinh thể liên kết lại với nhau.

Bệnh suy thận mạn tính: Lượng axit uric trong máu luôn ở mức cao là đặc điểm dễ dàng nhận biết bệnh suy thận.

Một số căn bệnh khác: Ngoài các bệnh lý trên thì nồng độ axit uric trong máu cao cũng liên quan đến những căn bệnh di truyền và các bệnh lý ác tính, vẩy nến… điển hình nhất là hội chứng Lesch-Nyhan gây thiếu hụt lượng enzyme trong chuyển hóa purin, gây đột biến liên quan đến nhiễm sắc thể C, làm cho lượng purin tăng bất ngờ.

3.2 Axit uric thấp là bệnh gì?

Nồng độ acid uric thấp cũng ảnh hưởng đến sức khỏe, thậm chí có thể là biểu hiện của một số bệnh lý của cơ thể, bao gồm:

Bệnh Xanthin niệu được đánh giá là một dạng rối loạn di truyền, chuyển hóa do thiếu xanthine oxidase là enzym xúc tác oxy hóa xanthin thành acid uric.

Hội chứng SIADH gây rối loạn hormone tuyến thượng thận gây ra chứng tiểu nhiều và hạ natri máu.

To đầu chi là bệnh hiếm gặp, nguyên nhân chủ yếu gây bệnh là do u tuyến yên.

Bệnh ruột non là nơi chứa thức ăn sau khi rời dạ dày. Bệnh xuất hiện khi cơ thể nhạy cảm với gluten ảnh hưởng chủ yếu ở ruột non.

Acid uric thấp có thể là hội chứng Fanconi – bệnh xảy ra do di truyền, thường gặp ở những trẻ sơ sinh uống nước nhiều, tiểu nhiều.

nồng độ axit uric bất thường cảnh báo về tình trạng sức khỏe — *Nồng độ axit uric bất thường cảnh báo về tình trạng sức khỏe. (Nguồn Internet)*

4. Phương pháp điều trị axit uric cao

Sau khi xét nghiệm và có kết quả chẩn đoán cụ thể, phụ thuộc vào từng bệnh lý, mức độ bệnh và nguyên nhân gây bệnh mà bác sĩ đưa ra phương pháp điều trị hoặc gợi ý cách chữa bệnh hợp lý.

Trong trường hợp, bệnh nhân có chỉ số acid uric cao là do bệnh lý như: gout, sỏi thận, suy thận hoặc bệnh lý nào đó, thông thường bác sĩ sẽ điều trị bằng thuốc hoặc phẫu thuật (tùy vào mức độ nặng hoặc nhẹ) của bệnh.

Hầu hết bệnh nhân không được chỉ định sử dụng thuốc,nhưng với bệnh nhân bị hủy tế bào quá nhiều, xuất hiện sự sản xuất acid uric cấp tính ở bệnh nhân có bệnh nền ung thư có thể áp dụng liệu pháp dự phòng tăng acid uric máu nhằm tránh hiện tượng suy thận cấp do lượng lớn tinh thể urat tồn đọng tại thận.

Các trường hợp đặc biệt, xét nghiệm thường xuyên có hiện tượng tăng acid uric trên 10mg/dl mà kháng có thể dùng thuốc để làm giảm axit uric.

Một số loại thuốc được dùng để điều trị hội chứng tăng acid uric máu là: thuốc ức chế men xanthin oxidase có tác dụng làm giảm tạo thành acid uric như: thuốc tiêu acid uric, allopurinol, thiopurine…

Còn với trường hợp nhẹ, bác sĩ sẽ gợi ý cho người bệnh những cách điều chỉnh nồng độ axit uric như sau:

Kiểm soát cân nặng: Cân nặng ổn định, vóc dáng chuẩn không chỉ đảm bảo về mặt ngoài hình và còn giúp bạn tránh được những căn bệnh có chỉ số axit uric tăng cao (xương khớp) và các căn bệnh khác như: nhồi máu não, mỡ trong máu, tăng huyết áp, đột quỵ…Vì vậy, người bệnh nên có biện pháp giảm cân khoa học bằng cách xây dựng chế độ ăn uống + tập luyện thể dục thể thao đều đặn.

Vận động: Đây là một trong những cách cân bằng lượng axit uric được nhiều nhà khoa học khuyến khích người bệnh áp dụng. Mỗi ngày bạn dành ra khoảng 20 – 30 phút để thực hiện các bài tập thể dục như: đi bộ, yoga, hoặc vận động nhẹ nhàng để tăng sức đề kháng cho cơ thể.

Cung cấp nước cho cơ thể: Nước là chất lỏng rất quan trọng đối với cơ thể. Vì thế, bạn cần bổ sung đủ lượng nước mỗi ngày. Đồng thời tránh tình trạng nhịn tiểu để cơ thể không bị tồn đọng các chất độc hại, quá trình đào thải cũng được diễn ra suôn sẻ và nhanh chóng hơn. Ngoài ra, bạn có thể phòng tránh các căn bệnh như: sỏi thận, suy thận, viêm bàng quang…

Ngoài ra, người bệnh sẽ được hướng dẫn xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh để điều chỉnh lượng acid uric.

tập thể dục là cách hỗ trợ điều chỉnh nồng độ axit uric hiệu quả — *Tập thể dục là cách hỗ trợ điều trị bệnh hiệu quả. (Nguồn Internet)*

5. Cần kiêng ăn gì khi axit uric trong máu cao?

Bên cạnh chế độ tập luyện, người có nồng độ axit uric cao cần kiêng những loại thực phẩm dưới đây:

5.1 Hải sản

Axit uric cao kiêng ăn gì? Nguyên nhân khiến cho nồng độ axit uric trong máu tăng cao có thể là do bạn dung nạp quá nhiều hải sản. Trong hải sản có chứa một lượng lớn purine – đây là thành phần chính kích thích sự sản sinh và tồn đọng nồng độ axit uric trong máu. Đồng thời khiến các tinh thể muối urat natri tích tụ và tạo phản ứng viêm, sưng ở tất cả các khớp. Vì thế, người bệnh nên hạn chế các loại hải sản như: tôm, cua biển, mực, sò, nghêu,…

5.2 Giá đổ

Vẫn biết trong giá chứa nhiều thành phần dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể, song người có nồng độ acid uric cao cần hạn chế sử dụng thực phẩm này. Bởi đây là loại thực phẩm tăng trưởng nhanh và thường có nhiều dưỡng chất tồn đọng. Những chất này khiến quá trình hình thành và tồn đọng axit uric tăng cao. Từ đó làm tăng nguy cơ mắc bệnh gout và khiến bệnh tiến triển tồi tệ hơn.

5.3 Thịt đỏ

Nhóm thịt đỏ bao gồm: thịt dê, thịt ngựa, thịt bò, nội tạng động vật không được khuyến khích dành cho người có chỉ số axit uric trên mức bình thường và người mắc các bệnh xương khớp…Do trong thịt đỏ chứa rất nhiều chất đạm và purin. Nếu bạn tiêu thụ nguồn thực phẩm này có thể gây rối loạn chuyển hóa và làm tăng nồng độ axit uric trong cơ thể.

5.4 Thực phẩm chứa nhiều muối

Việc thường xuyên dung nạp thực phẩm chứa nhiều muối sẽ làm tăng áp lực lên thận, khiến thận hoạt động liên tục dẫn đến suy giảm chức năng thận. Lâu ngày gây sỏi thận hoặc suy thận. Lúc này khả năng chuyển hóa và đào thải của thận cũng bị tác động rất lớn, làm tăng nguy cơ tích tụ axit uric trong máu và các khớp dưới dạng tinh thể muối. Điều này tạo cơ hội tốt để các triệu chứng của bệnh gout xuất hiện.

Để điều chỉnh và làm giảm lượng axit trong máu, người bệnh nên tập thói quen tiêu thụ ít muối, đồng thời hạn chế dung nạp thực phẩm chế biến sẵn.

5.5 Một số loại nấm

Axit uric cao kiêng ăn gì? Một số loại nấm là câu trả lời cho câu hỏi này. Trong nấm (nấm rơm, nám hương, nấm tai mèo,…) có chứa nhiều dưỡng chất tồn đọng có nguy cơ tác động xấu đến quá trình bài tiết của thận và quá trình tổng hợp axit uric. Cho nên, nếu ăn nấm thường xuyên, lượng axit uric trong máu sẽ tăng cao và hoạt động dưới dạng của các tinh thể. Điều này tạo ra phản ứng sưng, viêm, đau nhức ở các khớp, làm tăng nguy cơ mắc bệnh gout và sỏi thận.

5.6 Bia rượu và nước ngọt

Bia rượu và nước ngọt đều không tốt cho sức khỏe tổng thể, đặc biệt là người có nồng độ axit uric cao. Việc sử dụng những loại đồ uống có cồn thường xuyên, liên tục trong thời gian dài sẽ khiến quá trình sản sinh và chuyển hóa purin bị rối loạn, tăng nguy cơ tích tụ acid uric.

Bên cạnh đó, uống quá nhiều bia, rượu, nước ngọt khả năng chuyển hóa và đào thải acid uric của thận cũng bị tác động. Lâu dần làm tăng nguy cơ mắc các bệnh lý xương khớp và giảm hiệu quả điều trị bệnh lý này.

người có nồng độ axit uric cao nên kiêng thịt đỏ — *Người có nồng độ axit uric cao nên kiêng thịt đỏ. (Nguồn Internet)*

Mong rằng, sau khi tham khảo bài viết này bạn đọc sẽ biết được acid uric là gì cũng như chỉ số của nó ảnh hưởng như thế nào đến sức khỏe. Để đảm bảo cơ thể luôn trong tình trạng khỏe mạnh, bạn cần duy trì chế độ ăn uống, sinh hoạt và tập luyện khoa học.