Bệnh gai cột sống thắt lưng có nguy hiểm không? Nguyên nhân&Cách chữa trị

Gai cột sống thắt lưng là bệnh lý xương khớp khá phổ biến nhưng không kém phần nguy hiểm, gây nhiều đau đớn ở vùng thắt lưng, trong nhiều trường hợp bệnh còn gây ra biến chứng khôn lường như bại liệt. Nội dung bài viết hôm nay, Diễm Châu sẽ cùng bạn tìm hiểu chi tiết hơn về căn bệnh phiền toái này cũng như đánh giá mức độ nguy hiểm của bệnh đối với sức khỏe nhé!

khái quát bệnh gai cột sống thắt lưng
Tổng hợp thông tin liên quan đến bệnh. (Nguồn Internet)

1. Gai cột sống thắt lưng là bệnh gì?

Gai cột sống thắt lưng là gì? Căn bệnh này khởi phát khi các đốt sống bị bào mòn, các chỏm xương dư thừa xuất hiện ở điểm tiếp nối hai đốt sống. Thời điểm bệnh xuất hiện, gai cột sống thắt lưng ít gây đau đớn do xương mọc phía sau. Vì vậy, bạn rất khó phát hiện các triệu chứng của bệnh ở giai đoạn đầu. 

Cột sống lưng của cơ thể con người được cấu tạo thành 5 đốt, cụ thể: L1, L2, L3, L4 và L5. Gai có thể xuất hiện ở bất kỳ đốt sống nào của cột sống. Tuy nhiên L4 và L5 là hai đốt sống dễ bị gai cột sống lưng nhất. Gai cột sống l4 l5 là hiện tượng xương khớp tại hai vị trí này bị bào mòn khiến các gai xương hình thành. Lâu dần, các gai xương khiến dây chằng, mạch máu cùng các dây thần kinh lân cận chịu áp lực nặng nề, dẫn đến tổn thương mô mềm và gây ra tình trạng đau nhức, khó chịu, tay chân tê bì.

Theo thống kê, tỉ lệ nam giới có nguy cơ mắc bệnh gai cột sống thắt lưng cao hơn nữ giới. Người lớn tuổi có nguy cơ mắc phải căn bệnh này cao hơn người trẻ.

Theo nhiều nhà nghiên cứu, người bị gai cột sống có thể đối mặt với căn bệnh này mà không cần phải lo lắng quá nhiều. Bởi vì các mỏm gai nhỏ mới hình thành và vô hại. Song theo thời gian, các gai xương tiến triển nặng sẽ tác động tiêu cực đến các rễ dây thần kinh, tủy sống và dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm khác.

Khi bệnh chuyển biến nghiêm trọng, người bệnh sẽ gặp khó khăn trong quá trình vận động và có nguy cơ gặp các biến chứng như: đau thần kinh liên sườn, thoát vị đĩa đệm nguy cơ dẫn đến tê liệt cơ thể rất cao.

khái quát về bệnh gai cột sống thắt lưng
Khái quát về bệnh. (Nguồn Internet)

2. Biểu hiện của bệnh gai cột sống thắt lưng

Triệu chứng gai cột sống thắt lưng thể hiện khá rõ ràng, tuy nhiên người bệnh chỉ phát hiện khi bệnh ở giai đoạn tiến triển, tổn thương đã xuất hiện tương đối nhiều. Cụ thể, tại vị trí vùng lưng, người bệnh sẽ thấy:

  • Vùng lưng đau đớn: Người bệnh cảm nhận rõ cơn đau ở thắt lưng, nhất là khu vực lưng dưới khi gai bắt đầu mọc ra. Lúc đầu, vùng lưng mỏi, đơ và cứng dần dần chuyển thành những cơn đau buốt dữ dội khiến người bệnh khó khăn trong việc đi đứng. Đau nhiều hơn khi người bệnh vận động như: nhấc vật nặng, khom người, xoay cột sống hoặc giữ cơ thể ở tư thế xấu và cơn đau dịu nhẹ nếu người bệnh nằm nghỉ ngơi.
  • Tiểu đại tiện khó khăn: Người bệnh mất kiểm soát khi đi tiểu đại tiện, cụ thể là không tự mình điều khiển được việc đi vệ sinh.
  • Một số triệu chứng khác: Trong một số trường hợp, người bệnh còn cảm thấy mệt mỏi, uể oải, sụt cân, mất ngủ và buồn nôn.

Khi nhận thấy các triệu chứng gai cột sống thắt lưng, người bệnh nên có biện pháp can thiệp kịp thời nhằm ngăn ngừa các triệu chứng của bệnh phát triển nặng nề và chặn đứng căn bệnh này.  

triệu chứng gai cột sống thắt lưng
Một số triệu chứng đặc trưng của bệnh. (Nguồn Internet)

3. Vì sao bị gai cột sống thắt lưng?

Gai cột sống thắt lưng xuất hiện có thể là kết quả của quá trình cơ thể tự phục hồi xương khớp sau khi gặp một số chấn thương như cọ xát, va đập trong quá trình tham gia chơi thể thao, lao động, tai nạn giao thông. Những chấn thương này tác động trực tiếp và làm tổn hại xương khớp ở phần cột sống. Lúc này phản ứng tự vệ của cơ thể là sửa chữa tại những vị trí tổn thương, điều này khiến các gai xương dần xuất hiện tại cột sống thắt lưng. Ngoài ra, căn bệnh này phát sinh từ những yếu tố sau:

  • Tuổi tác: Cũng giống như các căn bệnh xương khớp khác, gai cột sống thắt lưng xuất hiện phổ biến ở người cao tuổi. Chính vì vậy, tuổi tác trở thành một trong những tác nhân khiến căn bệnh này hình thành.
  • Từ sự lắng động canxi: Gai cột sống thắt lưng khởi phát có thể là do sự lắng đọng canxi tại các dây chằng và gân có mối liên kết với cột sống. Hiện tượng này chủ yếu xảy ra ở những người cao tuổi do cơ thể bước vào quá trình lão hóa, canxi dần lắng đọng dưới dạng calcipyrophosphat.
  • Vận động quá sức: Làm việc hay chơi thể thao quá sức trong thời gian dài cũng khiến vùng lưng bị tổn thương nghiêm trọng.
  • Tư thế sinh hoạt xấu: Ngồi hay đứng làm việc không đúng tư thế khiến vùng lưng chịu áp lực và gây bệnh gai cột sống thắt lưng.
  • Di truyền: Nếu liệt kê các nguyên nhân khiến bệnh gai cột sống thắt lưng hình thành không thể không kể đến yếu tố di truyền. Theo đó, trong một gia đình nếu có một thành viên bị gai cột sống lưng thì các thành viên còn lại hoặc các thế hệ sau cũng có nguy cơ mắc bệnh rất cao. 
  • Một số tác nhân khác như: thừa cân, sử dụng nhiều chất độc hại như bia, rượu cũng là yếu tố gây bệnh.
nguyên nhân gây gai cột sống thắt lưng
Vận động quá sức là một trong các tác nhân gây bệnh. (Nguồn Internet)

4. Bị gai cột sống thắt lưng nguy hiểm như thế nào?

Gai cột sống thắt lưng được đánh giá là bệnh xương khớp phổ biến và nguy hiểm. Nếu không có biện pháp điều trị sớm, bệnh sẽ dẫn đến những biến chứng nguy hại đến sức khỏe và là tiền đề để các căn bệnh xương khớp khác phát triển, cụ thể:

  • Đau thần kinh tọa: Tình trạng gai cột sống thắt lưng một khi chèn ép lên dây thần kinh tọa sẽ gây ra tình trạng đau nhức dữ dội, lâu dần dẫn đến tình trạng teo cơ, dần dần có thể gây tàn phế.
  • Đau thần kinh liên sườn: Hiện tượng đau đớn kéo dài và liên tục dọc theo các dây thần kinh liên sườn gây ảnh hưởng rất lớn đến khả năng vận động, di chuyển của người bệnh.
  • Rối loạn đại tiểu tiện: Người bị gai cột sống thắt lưng lâu này có thể không cảm thấy buồn tiểu dù bàng quang đã đầy nước hoặc đại tiểu tiện không kiểm soát.
  • Bại liệt: Dây thần kinh bị chèn ép hoặc tủy sống bị tổn thương dần dần sẽ làm mất khả năng truyền tín hiệu gây tê liệt các cơ quan ở bộ phận tủy sống đó bị chi phối. Biến chứng này khiến hai chân người bệnh mất hoàn toàn khả năng cử động, và nảy sinh nhiều vấn đề phức tạp khác.

Bệnh gai cột sống thắt lưng gây ra rất nhiều biến chứng nguy hiểm, ảnh hưởng đến khả năng cử động, vận động của người bệnh. Do đó, cần thăm khám và điều trị càng sớm càng tốt để tránh gặp rủi ro không mong muốn.

biến chứng của bệnh gai cột sống thắt lưng
Biến chứng nguy hiểm của bệnh. (Nguồn Internet)

5. Gai cột sống thắt lưng có chữa được không?

Không quá nếu nói rằng, gai cột sống lưng có chữa được không? Là mối bận tâm của nhiều người bệnh. Bởi những biến chứng mà bệnh gây ra hết sức nghiêm trọng và nặng nề đối với sức khỏe.

Theo các bác sĩ chuyên khoa xương khớp, các căn bệnh xương khớp mãn tính nói chung và gai cột sống thắt lưng nói riêng không thể chữa khỏi hoàn toàn. Hầu hết, các phương pháp điều trị bệnh chỉ có khả năng cải thiện các triệu chứng, ngăn ngừa bệnh tiến triển nặng. Tuy nhiên nếu người bệnh tuân thủ theo phác đồ điều trị của bác sĩ, đồng thời thay đổi lối sống hợp lý hoàn toàn có thể chung sống lâu dài và khỏe mạnh với căn bệnh này. 

Tóm lại, gai cột sống lưng có chữa được không còn phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố, cụ thể: bạn có chủ động thăm khám khi phát hiện các triệu chứng ban đầu hay không,  bạn có kiên trì theo đuổi chế độ ăn uống, sinh hoạt, tập luyện lành mạnh hay không? Bạn có thoải mái giữ tinh thần lạc quan hay không? 

bệnh gai cột sống thắt lưng có chữa được không?
Bệnh gai cột sống thắt lưng có chữa được không? (Nguồn Internet)

6. Biện pháp chẩn đoán gai cột sống lưng

Chẩn đoán gai cột sống thắt lưng là cách đánh giá mức độ tiến triển và nguyên nhân gây bệnh chính xác nhất. Từ kết quả chẩn đoán, bác sĩ sẽ đưa ra phác đồ điều trị bệnh hợp lý.

Dưới đây là một số cách chẩn đoán bệnh gai cột sống thắt lưng đang được nhiều bệnh viện, trung tâm y tế chất lượng áp dụng.

  • Chụp X-quang: Hình ảnh gai cột sống thắt lưng từ phim X-quang có thể giúp bác sĩ phát hiện vị trí bị tổn thương, mức độ tiến triển của bệnh. Từ đó, bác sĩ sẽ đánh giá được những thay đổi bất thường của khớp, sự tổn thương ở các khớp cũng như sự hình thành các gai xương.
  • Chụp MRI: Chẩn đoán gai cột sống thắt lưng bằng phương pháp chụp cộng hưởng MRI có thể xác định được thần kinh khu vực cột sống có đang bị chèn ép hay lớp đĩa sụn có đang bị tổn thương hay không.
  • Chụp CT: Phương pháp chẩn đoán tiên tiến này cho hình ảnh gai cột sống thắt lưng rất rõ nét về sự thay đổi trong cấu trúc xương sống và mức độ chèn ép thần kinh để đưa ra phác đồ điều trị tối ưu nhất.
chẩn đoán bệnh gai cột sống thắt lưng
Một số cách chẩn đoán bệnh hiện nay. (Nguồn Internet)

7. Các phương thức điều trị gai cột sống thắt lưng hiện nay

Mục đích của cách điều trị gai cột sống thắt lưng là làm giảm các triệu chứng và ngăn ngừa bệnh tiến triển nặng. Hiện nay có rất nhiều phương pháp chữa trị bệnh lý này được giới y học công nhận là mang lại hiệu quả cao, cụ thể: 

7.1 Điều trị bệnh tại nhà

7.1.1 Nghỉ ngơi

Nghỉ ngơi là việc cần làm đầu tiên khi bị gai cột sống thắt lưng do làm việc hoặc vận động quá sức. Tình trạng đau đớn này thường gặp ở những người làm việc nặng nhọc, thường xuyên khuân vác, bưng bê vật dụng nặng hoặc sau khi tham gia các môn thể thao.

Khi bạn dành thời gian nghỉ ngơi, vùng lưng sẽ được thư giãn và có xu hướng giảm dần theo thời gian. Thông thường sau 3 ngày hạn chế làm việc nặng, cơn đau và các triệu chứng đi kèm sẽ chuyển biến theo chiều hướng tích cực.

7.1.2 Xoa bóp

Xoa bóp là cách trị gai cột sống thắt lưng tại nhà có khả năng giảm đau nhức vùng lưng và giúp người bệnh cải thiện được tâm trạng, thư giãn rất tốt. Các động tác xoa bóp vùng lưng rất đơn giản, bạn có thể tự thực hiện tại nhà hoặc tìm đến các trung tâm chuyên vật lý trị liệu để nhờ kỹ thuật viên hỗ trợ.

7.1.3 Nhiệt liệu pháp

Chườm nóng hay chườm lạnh là phương pháp không dùng thuốc được người bệnh áp dụng phổ biến khi cảm thấy vùng lưng bị đau nhức. Phương pháp này có thể thực hiện tại nhà có tác dụng xoa dịu cơn đau; giảm sưng, viêm; chống co thắt cơ; giảm kích thích ở dây thần kinh. Không chỉ vậy, phương pháp này còn có khả năng tăng tuần hoàn máu qua khu vực bị bệnh và góp phần đẩy nhanh quá trình hồi phục tổn thương.

  • Chườm nóng: Bạn sử dụng một chiếc túi nước nóng hoặc chai nước nóng đặt lên khu vực bị viêm khoảng 10 phút. Mỗi ngày thực hiện 3 lần, lưu ý nhiệt độ vừa phải để tránh bị bỏng da.
  • Chườm lạnh: Bạn sử dụng một chiếc túi lạnh hoặc khăn lạnh chườm lên vùng lưng khoảng 15 phút. Mỗi ngày thực hiện 3 – 4 lần để hạn chế cơn đau nhức. 

7.1.4 Yoga

Ai trong chúng ta cũng biết yoga mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe như: giảm cân nặng, nâng cao sức mạnh cơ thể, tăng cường độ linh hoạt cho hệ xương khớp, giải phóng các dây thần kinh bị chèn ép, hạn chế tình trạng co cứng khớp, đặc biệt là cải thiện tình trạng đau nhức do gai cột sống thắt lưng gây ra tương đối hiệu quả.

Trước khi tập luyện yoga, bạn nên lựa chọn các bài tập phù hợp với cơ địa và tình trạng bệnh tránh gây áp lực lên vùng thắt lưng. Để giảm đau nhức, bạn nên tập luyện các động tác cơ bản, nhẹ nhàng. 

Tìm hiểu chi tiết về Yoga và các bài tập luyện khi bị gai cột sống tại: Tổng hợp bài tập thể dục dành cho người bị gai cột sống lưng

7.1.5 Tắm nước nóng

Cũng giống như yoga, tắm nước nóng cũng mang đến nhiều lợi ích tuyệt vời cho cơ thể như: điều hòa thân nhiệt, giảm mệt mỏi, cơ thể được thư giãn sau một ngày dài làm việc và cải thiện giấc ngủ. Đối với những người mắc bệnh gai cột sống thắt lưng, tắm nóng có khả năng làm thư giãn cơ bắp, tăng cường lưu thông máu đến nuôi dưỡng và phục hồi các vị trí bị tổn thương, qua đó ngăn chặn các triệu chứng của bệnh khởi phát.

Bạn có thể ngâm toàn thân trong bồn nước ấm khoảng 20 phút, nếu có thể hãy sử dụng thêm tinh dầu để xoa bóp dọc theo cột sống. Việc làm này có tác dụng xoa dịu cơn đau nhức đáng kể.

7.2 Điều trị bệnh tại đơn vị y tế

7.2.1 Sử dụng thuốc Tây y

Bên cạnh các cách trị gai cột sống thắt lưng tại nhà thì thuốc Tây y cũng có khả năng đẩy lùi căn bệnh này ở giai đoạn đầu. Các loại thuốc được hỗ trợ xương khớp và giảm đau được sử dụng phổ biến hiện nay là: paracetamol, Ibuprofen, Diclofenac, nhóm Vitamin B (B1, B2, B6…), nhóm Corticoid,…có tác dụng làm giảm triệu chứng đau nhức đi kèm với tình trạng tê bì tay chân do bệnh gây ra.

Như chúng tôi vừa nêu, thuốc Tây y chỉ có khả năng chữa bệnh tạm thời nhưng không loại bỏ được các gai cột sống ở khu vực thắt lưng. Vì thế, sau khi người bệnh ngưng sử dụng thuốc cơn đau có thể tái phát nhiều lần. Người bệnh nên uống thuốc đúng liều lượng và thời gian theo chỉ định của bác sĩ, không tự ý hay lạm dụng thuốc khi chưa tham khảo ý kiến của giới chuyên môn. Bởi điều này có thể gây tác dụng phụ và ảnh hưởng đến một số bộ phận khác của cơ thể.

7.2.2 Phương pháp phẫu thuật

Có thể nói phẫu thuật là cách điều trị gai cột sống thắt lưng cuối cùng mà không bệnh nhân nào mong muốn được thực hiện. Bởi phẫu thuật không chỉ tốn kém thời gian, vật chất mà còn xuất hiện biến chứng hậu phẫu như: nhiễm trùng, mất máu, bệnh tái phát…Tuy nhiên, với những trường hợp gai cột sống thắt lưng quá nặng, gây chèn ép lên dây thần kinh, làm hẹp ống tủy,…bác sĩ bắt buộc phải áp dụng phương pháp này để khôi phục vị trí bị tổn thương.

cách điều trị gai cột sống thắt lưng
Phác đồ điều trị bệnh hiệu quả. (Nguồn Internet)

8. Làm sao để ngăn ngừa bệnh gai cột sống thắt lưng hiệu quả?

Như chúng tôi đề cập ở trên, gai cột sống thắt lưng không phải là bệnh vặt như nhiều người vẫn nghĩ. Các cơn đau ở vùng thắt lưng xuất hiện nhưng bên trong còn chứa đựng nhiều nguy cơ tiềm tàng. Căn bệnh này có thể “đánh úp” người bệnh bất cứ lúc nào khiến họ không kịp trở tay. Cho nên, bạn hãy chủ động nắm các biện pháp phòng ngừa dưới đây để loại trừ căn bệnh này trong cuộc sống.

  • Sinh hoạt và vận động đúng tư thế.
  • Hạn chế làm việc hay chơi thể thao quá sức gây áp lực lên vùng cột sống lưng.
  • Với nhân viên văn phòng nên khởi động nhẹ nhàng sau 1 tiếng đồng hồ ngồi tại chỗ để tránh tình trạng đau mỏi lưng. Đồng thời tránh hiện tượng gập cổ hoặc gù lưng bởi tình trạng này lâu ngày sẽ dẫn đến các bệnh lý xương khớp nguy hiểm.
  • Tập luyện thể thao đều đặn, đúng kỹ thuật cũng là cách phòng tránh bệnh xương khớp nói chung và gai cột sống thắt lưng hiệu quả. Một số bộ môn thể thao rất tốt cho sức khỏe xương khớp của bạn được các chuyên gia xương khớp gợi ý là: đi bộ, bơi lội, yoga, chạy bộ với tốc độ vừa phải.
  • Không sử dụng chất cồn, chất kích thích, chất gây nghiện…Bởi chúng đều là tác nhân khiến các bệnh lý xương khớp hình thành.
  • Thiết lập chế độ dinh dưỡng hợp lý, bổ sung các thực phẩm cần thiết cho cơ thể giúp xương chắc khỏe mỗi ngày và phòng tránh được những yếu tố bên ngoài.
  • Sau một ngày làm việc cận lực, bạn nên dành thời gian nghỉ ngơi, thư giãn, xoa bóp vùng lưng. Điều này không chỉ giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh lý xương khớp và còn giúp bạn cảm thấy thư giãn, khôi phục năng lượng tích cực vào ngày hôm sau.
cách phòng ngừa bệnh gai cột sống thắt lưng
Ngồi làm việc đúng tư thế là một trong những cách phòng tránh bệnh. (Nguồn Internet)

Gai cột sống thắt lưng là bệnh lý thường gặp, có thể để lại hậu quả nghiêm trọng nếu không điều trị kịp thời. Song việc tìm hiểu kiến thức điều trị, theo dõi cũng như điều chỉnh lối sống khoa học sẽ làm giảm các triệu chứng và ngăn ngừa bệnh tiến triển nặng. Mong rằng, bài viết trên đây đã trang bị cho bạn những thông tin hữu ích về bệnh lý này.

Tìm hiểu thêm chế độ dinh dưỡng cho người bệnh gai cột sống tại: Người bị gai cột sống lưng kiêng ăn gì để tốt cho sức khỏe?

trac-nghiem-suc-khoe